Tam ponownie spotyka Joannę Podborską, w której się zakochuje. Na początku ich miłość jest piękna, szczęśliwa, dająca satysfakcję. Oni mieli podobne poglądy, przeżycia, plany na przyszłość. Niestety później Judym zmuszony był ją opuścić, gdyż wepchnął do szlamu Krzywosąda. Ponownie zmienia miejsce swego pobytu, wyjeżdżając do Zagłębia. Tam prawie nie myśli o Joannie. Uważa, że nie może mieć własnej rodziny, gdyż musi całkowicie poświęcić się leczeniu ludzi. Przez to chce spłacić dług społeczeństwu, które umożliwiło mu kształcenie się. W Cisach Judym czuł się szczęśliwy, natomiast w Zagłębiu bezsilny. Zrozumiał, że jego ideały nie są w cale takie proste do zrealizowania, jak mu się wydawało. Potrzebna była zmiana na większą skalę. Niestety on sam, przeciw wszystkim, nie był w stanie wiele zrobić.

Tomasz Judym stał się najbardziej znanym przykładem bohatera, który dla dobra innych, odrzuca wizję własnego domu, szczęście osobiste, możliwość założenia własnej rodziny. Postać ta skumulowała w sobie ideę poświęcenia. Przede wszystkim jednak postać ta była wcieleniem ethosu inteligenta, który ukształtowany w ostatnich dziesiątkach lat XIX wieku, stał się obowiązujący w wieku XX. Działanie tego lekarza nie ma na celu bogacenia sie. Jest to inteligent – asceta, przekonany o specjalnym, społecznym posłannictwie swojej warstwy, którą obarcza odpowiedzialnością za całe społeczeństwo.

Postać Judyma przypomina bohatera romantycznego – Konrada Wallenroda, gdyż ma swoje ideały które przedkłada nad wszystko. Widać w nim charakterystyczne dla bohaterów epoki romantyzmu wewnętrzne ścieranie się różnych instynktów, pasji, dążeń, pragnień, kontrowersje i polemiki pomiędzy sprzecznymi siłami serca i umysłu, w których krystalizuje się i rodzi drogo opłacony wybór ostatecznego sposobu życia i postępowania. Judym buntuje się wobec zastanej rzeczywistości, protestuje przeciwko zakłamaniu i wygodzie ludzi zbyt pewnych siebie i swojej pozycji w świecie, jakby dla nich tylko urządzonym. To było przyczyną jego osamotnienia. On nie chciał być sam, działać w pojedynkę. Zwracał się do swoich kolegów – lekarzy, z najgorętszymi apelami, z prośbą o zrozumienie choćby intencji tego, co głosił. Niestety okazało się to bezskuteczne.

Tomasz Judym jest przykładem indywidualisty. On był inny, wyjątkowy, czuł się lepszy, mądrzejszy od reszty. Wiedział, że to, co robi jest dobre. To właśnie go wyróżniało. On czuł się wybrany . Podjął się walki o zmienienie świata na lepsze, walkę o zmianę przerażającego stanu rzeczy w bliższym i dalszym otoczeniu.

Inna charakterystyczną cechą bohatera romantycznego jest nieszczęśliwa miłość. Taką przeżył też i Judym. Musiał wyrzec się miłości do ukochanej kobiety, zrezygnować z możliwości osiągnięcia stabilizacji życiowej, gdyż nie było na to miejsca w jego walce z otaczającym go złem i niesprawiedliwością. Judym był bezwzględny i okrutny wobec Joasi, jednak postępując w ten sposób kierował się szlachetnymi pobudkami.

Tomasz Judym jest bardzo piękną, szlachetną postacią. Mimo tego, że przegrywa, udaje mu się zostać wiernym sobie, ocalić świat własnych wartości i ideałów.